Zeytin Nasıl Hasat Edilir?

Uygarlıkların, edebiyatın ve farklı inanışların sembolü olan zeytinin uzun yolculuğunun kısa bir bölümüne tanıklık etmeye ne dersiniz? Zeytin ağacının bilinen varlığı 50 bin yıl öncesine uzanıyor. Bu tarihi ağaç her yıl nisan ayında uyanıyor ve ekim ayında meyveleri büyüterek dallarını eğmeye başlıyor. Meyvelerin yeşilden mora ve sonra siyaha dönmesi hasat zamanının geldiğinin işaretini veriyor. Hasat sonrası sofralık zeytin olarak ya da yemeklerimize eşsiz tadını vermek üzere zeytinyağı halinde mutfaklarımıza ulaşıyor. Zeytinin evlerimize ulaşana kadar geçirdiği aşamalardan en önemlisi hasat. Çünkü hasat edilme zamanı ile yöntemi zeytin ve zeytinyağının kalitesini büyük ölçüde etkiliyor.

Zeytin Ne Zaman Toplanır?

Çekirdeği sertleştikten sonra zeytin içerisinde yağ tutmaya başlar. En yüksek oranda yağ oluşumu tamamlandığı zaman zeytin hasat edilir. Bölgeden bölgeye değişmekle birlikte bu genellikle ekim-kasım ayında başlayıp şubat ayı sonuna kadar devam eder. Sofralık yeşil zeytin ya da erken hasat zeytinyağı üretmek için kullanılacaksa daha erken bir dönemde hasat edilebilir. Ancak zeytinin yağ toplamasının bittiği yani çekirdeğinin sertleşip, meyvesinin mor-siyah arası bir renk aldığı zamandan sonra hasat yapmak için uzun süre beklememek gerekir. Hasat zamanı geçirilen zeytinlerin asit oranı yükselip kalitesi düşer.

Hasat Yöntemleri Nelerdir?

Zeytin hasadı zeytini dalından elle toplama gibi geleneksel yöntemlerle yapılabildiği gibi makineler kullanılarak da yapılabilir. Zeytinin dökülmesini bekleyerek elle ya da mekanik araçlarla dip zeytini de toplanabilmektedir. Ancak dip zeytini kalite bakımından düşüktür. Geleneksel yöntemler ile gerçekleştirilen dalından zeytin hasadı yöntemleri şunlardır;

Elle Toplama: Zeytin ağacının altına bir örtü serilir. Zeytin hasat örtüsünün kenarlarına küçük kazıklar çakılarak örtü yerden yükseltilir. Böylece toplarken zeytin yere düşse bile yaralanmaz. Yaralanma ya da ezilme zeytinin daha çabuk bozulmasına sebep olur. Zeytin, dallarından elle sıyrılarak toplanır. İşçilik ve zaman açısından maliyeti yüksek bir yöntemdir.

Sırıkla Toplama: Dallara sırıkla vurularak zeytinlerin düşmesi sağlanır. Yüksek dallardaki zeytinlere ulaşmak için sırıkla toplama ile hasat yapılabilmektedir. Ancak sırıkla toplama, yeni sürgünlere zarar verip bir sonraki senenin zeytin miktarını düşürebilir. Ayrıca sırıkla düşürülen zeytinler yaralanıp bozulmaya başlayabilir. Bu sebeplerle sırıkla toplama zeytin hasatı için tavsiye edilmez.

Sıyırıcı Taraklar ile Hasat: Yüksek dallara ulaşmayı sağlayan sıyırıcı taraklar kullanılarak zeytin hasadı gerçekleştirilebilir. Ancak tarakları kullanırken sürgünlere zarar vermemeye özen göstermek gerekir.

Makine ile zeytin hasatı ağaç sayısının fazla olduğu bölgelerde tercih edilir. Makine ile hasat yöntemleri ise şunlardır;

Çırpıcı Makine ile Hasat: Bu mekanik zeytin toplama yönteminde makinenin ucundaki esnek malzemeler zeytinin dallarına vurur. Makine sürekli olarak ağacı çırpar ve döner. Bu yöntem ile zeytinler zarar görmeden toplanabilir ancak makine dalların arasına ulaşamadığı için toplama verimi düşük olabilir.

Gövde Sarsıcı Makine ile Hasat: Gövde sarsıcı makine ağacın gövdesine titreşim vererek dalların sallanmasını sağlar. Çok yüksek olmayan ağaçlarda kullanılabilecek yöntemlerdendir.

Zeytin Hasadında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Zeytin ve zeytinyağının kullanım amacına uygun bir hasat zamanı seçilmelidir. Hasat edilirken sırıkla vurma gibi ağacın dallarına zarar verecek yöntemler kullanılmamalıdır. Ağacın bulunduğu yerin yamaç ya da düzlükte oluşu, ağacın yaşı, boyu gibi faktörlere dikkat edilerek bir hasat yöntemi seçilmelidir. Hasat edildikten sonra ise uygun taşıma ve depolama şartları sağlanarak zeytinin çürümesi engellenmelidir. Zeytinin taşınması için jüt çuval gibi meyvenin hava almasını engelleyici taşıma çuvalları kullanılmamalıdır. Zeytin bozuldukça yağ kalitesi düşer. Zeytinin toplandıktan sonra en kısa sürede yağının çıkarılması en doğru yöntemdir.